Alicja Król 

„Wolontariat – ciemna strona o której mało kto mówi”

Wolontariat przez wielu młodych ludzi postrzegany jest jako „łatwy sposób uzyskania wpisu w CV”. Mówi się, że wolontariusz zapisuje się na wydarzenie, pomaga przy nim dostając na sam koniec certyfikat i kolokwialnie rzecz mówiąc ma zapis, że czymś się zajmował. Dlatego wśród wolontariuszy najłatwiej znaleźć młodych ludzi, dokładniej uczniów szkół podstawowych czy liceów oraz studentów. 

Grupa docelowa do której wiele wolontariatów jest kierowana nastawiona jest na to, że dany wolontariusz ma dość dużo czasu, jest dyspozycyjny lub nie ma zbyt wielu rzeczy do zrobienia. W myśl tej zasady jeśli mamy ucznia szkoły podstawowej lub liceum, możemy mieć większe prawdopodobieństwo, że w czasie wakacji dana osoba jest dostępna czasowo aby pomóc przy dany wydarzeniu, nie ma zbyt wielu obowiązków domowych. W czasie roku szkolnego sprawa delikatnie się komplikuje bo dochodzi odrabianie zadań domowych czy godziny spędzone w placówce edukacyjnej. Jeśli chodzi o studentów sytuacja wygląda bardzo podobnie z jednym uzupełnieniem – student ma mniejszą liczbę obowiązkowych zajęć. 

Dochodzimy więc do sytuacji, którą zna pewnie wiele osób działających jako wolontariusze. Zapisujemy się na wydarzenie opisane wspaniale na stronie dla wolontariuszy, przychodzimy na dane wydarzenie i zderzamy się z rzeczywistością, bo wiele aspektów wcale nie wygląda tak wspaniale jak pisze w teorii. 

Tutaj dochodzimy do gorszej strony wolontariatu o której mówi się w kuluarach lub wcale aby nie zburzyć wizji wolontariatu. Jedną z takich rzeczy jest to, że nie doświadczony wolontariusz ma zawsze osobę, która zarządza wolontariuszami i koordynuje ich pracę tzw „Koordynator wolontariatu”. Z założenia jest to osoba, która rozumie cel działania, biegle posługuje się lokalizacją oraz wszystkimi informacjami dotyczącymi danego wydarzenia i jest w stanie odpowiedzieć na każde pytanie początkującego wolontariusza. Często jednak wygląda to zupełnie inaczej. Wolontariusz wielokrotnie pozostawiony jest bez odpowiedzi na podstawowe pytania, ponieważ koordynator ma sam trudności w zrozumieniu sytuacji w której się znalazł. Sam koordynator dostał od organizatora wydarzenia kiepskie przygotowanie oraz przeszkolenie przez co sam ma problemy, żeby dobrze przekazać wiedzę zagubionemu wolontariuszowi. 

Właśnie wtedy do wolontariuszy przychodzi poczucie niedocenienia oraz często brak motywacji do dalszego działania w wolontariacie na danym wydarzeniu. Należy pamiętać, że wolontariusz to też człowiek i po błędach komunikacyjnych czy nie docenieniach ze strony organizacji danego wydarzenia automatycznie spada chęć pracy i działania. Często widać to na wydarzeniach sportowych. Duży przepływ ludzi wymaga od wolontariuszy zgrania, szybkiego działania oraz chęci i motywacji do wielokrotnie kilkugodzinnego bycia „na wysokich obrotach”. Tacy wolontariusze często traktowani są skrajnie źle przez uczestników danych wydarzeń sportowych – najczęściej przez szybkie tempo danego wydarzenia. Każdy wolontariusz widzi zachowanie osób, dla których jest w danym miejscu. Przecież gdyby nie wolontariusze wielu wydarzeń, organizatorzy nie byliby w stanie zorganizować. Niestety wielu tego nie zauważa co wiąże się ze spadkiem chęci pomocy przez wolontariuszy. 

Przy organizacji danych wydarzeń, już na etapie spotkań czy szkoleń dla wolontariuszy rozdawane są zadania. W gestii koordynatora leży to aby podzielić zadania równomiernie do poziomu trudności i dopasować do nich właściwą ilość wolontariuszy potrzebnych przy danym stanowisku pracy. Niestety wielokrotnie zdarza się, że przy jednym stanowisku brakuje osób, zaś wolontariusze nie mają chwili odpoczynku a przy drugim wolontariuszy jest za dużo i część z nich się nudzi. Koordynator w takim wypadku powinien zmienić ilość osób i poprosić kilku wolontariuszy o zmianę stanowiska jednak często przez natłok obowiązków samego koordynatora takie sytuacje są niezauważalne, co może demotywować wolontariuszy do dalszej pracy wolontariackiej na innych wydarzeniach. 

Skupmy się również na wydarzeniach gdzie pomoc wolontariuszy jest systematyczna i długoterminowa. Tutaj jednym z problemów jest wysoka rotacja wolontariuszy co stanowi dość duże wyzwanie dla organizatorów danego wydarzenia. Częsta zmiana osób w zespole może prowadzić do destabilizacji danych zadań, co wpływa na jakość pracy wolontariuszy czy relacje z organizatorami bądź koordynatorem wolontariatu. Nowi wolontariusze muszą przejść proces adaptacji w zespole co wielokrotnie nie jest łatwe, przez dołączenie do zgranych zespołów. Taki brak ciągłości i nowe osoby pojawiające się w zespole mogą utrudnić budowanie zaufania grupowego czy dogadania się w grupie. Dlatego koordynatorzy lub organizatorzy powinni stawiać na integrację i szkolenia nowych osób lecz często tak się nie dzieję. 

Jednym z ostatnich problemów o których mówi się rzadko lub wcale to problemy z uznawaniem pracy wolontariackiej. Wiele organizacji, którzy korzystają z pomocy wolontariuszy ma problemy z systemem doceniania, co często sprawia, że wolontariusze czują się niedocenieni lub pomijani. Bez braku docenienia ich wkładu może zniechęcić wolontariuszy do dalszej współpracy z daną organizacją lub ogólnie do formy jaką jest wolontariat. Dobrym przykładem jaki można podać na nagrodzenie wolontariuszy jest chociażby wolontariat na Namiotach Wyklętych w Stowarzyszeniu Studenci dla Rzeczypospolitej. Po zakończonym wolontariacie na danym wydarzeniu koordynator dziękuję każdemu wolontariuszowi z osobna, wręcza dyplom oraz niejednokrotnie coś słodkiego, co powoduje zachęcenie do dalszej pracy. Jednak w wielu organizacjach nadal traktuje się wolontariusza na zasadzie jednorazowej współpracy, ponieważ taki wolontariusz nie wraca więcej na kolejne wydarzenie czując brak chęci zaangażowania w dalsze działania. 

Jednak pomimo wielu negatywnych rzeczy, które spotykają wolontariuszy, i o których oni sami rozmawiają między sobą nie informując o tym szersze grono osób, wielu wolontariuszy działa wiele lat na zasadzie pracy wolontariackiej nie poddając się i szukając organizacji, która będzie traktowała ich pracę oraz ich samych należycie dobrze. 

Można również na przestrzeni lat zauważyć wzrost świadomości potrzeb wolontariuszy oraz coraz częstsze możliwości szkoleń dla koordynatorów wolontariatu, co w dużej mierze przyczynia się do lepszego traktowania osób zainteresowanych wolontariatem oraz lepszej koordynacji podczas samego wydarzenia i zarządzania zasobami ludzkimi.